تاثیر برنامه تمرین کششی بر کمر درد ناشی از چرخه قاعدگی

مقدمه

کمر درد در چرخه قاعدگی بسیار شایع است. حدود ۴۶ تا ۵۶ درصد زنان آن را تجربه می‌کنند و با افزایش سن بیشتر می‌شود. از میان مداخله‌گرها، فعالیت ورزشی یک انتخاب غیر پزشکی و غیر دارویی و غیر تهاجمی است. همچنین، روش مناسبی برای کاهش درد می‌باشد. فعالیت ورزشی به طور موثری می‌تواند از درد ناشی از چرخه قاعدگی جلوگیری و آن را درمان کند. وابستگی به دارو را نیز کاهش می‌دهد. تحقیقات نشان می‌دهد که ۷۰% زنان می‌دانند که فعالیت ورزشی با شدت متوسط می‌تواند موجب بهبود گردش خون، متابولیسم، درد شکم و درد کمر شود. با این حال، تنها ۳۰% زنان در فعالیت ورزشی منظم شرکت می‌کنند.

اخیرا چندین مداخله تمرینی برای کمر درد موثر نشان داده شده‌اند. مطالعه‌ای در ایران در سال ۲۰۱۷ تاثیر تمرینات کششی بر درد ناشی از چرخه قاعدگی را با مفنامیک اسید مقایسه کرد. نتایج تاثیر مشابهی را از هر دو بر درمان ناراحتی‌های ناشی از چرخه قاعدگی نشان داد. تحقیق دیگری در ایران نشان داد که تاثیر تمرین کششی به‌طور معناداری موثرتر از زنجبیل برای کاهش درد بود.

درد کمر ناشی از چرخه قاعدگی با تغییرات هورمونی ایجاد می‌شود. پروستاگلاندین‌ها موجب درد در دوره قاعدگی می‌شوند. انقباضات شدید می‌تواند به کمر درد منجر شوند. زیرا این درد می‌تواند از پایین شکم به کمر منتقل شود. انجام تمرینات کششی در دوره قاعدگی راحت می‌باشد. کشش درجه فعالیت مفصل را افزایش، خطر آسیب را کاهش، سطح انرژی را بهبود، گردش خون را بهبود و استرس و درد را کاهش می‌دهد. با این حال، اکثر مطالعات مدت زمان کمی را بررسی کردند. همچنین، تعداد کمی از آن‌ها تاثیر تمرین کششی بر درد کمر را حین چرخه قاعدگی بررسی کردند.

هدف از مطالعه حاضر، بررسی تاثیر دریافت برنامه تمرین کششی اصلاح شده بر زنان دارای کمر درد حین چرخه قاعدگی می‌باشد.

روش اندازه گیری تاثیر تمرین کششی بر کمر درد چرخه قاعدگی

۱۲۷ زن داوطلب دانشجو که در ۶ ماه گذشته کمر درد را در چرخه قاعدگی تجربه کرده بودند، به مدت ۱۲ ماه در این مطالعه شرکت کردند. آزمودنی‌ها به صورت تصادفی به دو گروه تمرین (۶۳ نفر) و کنترل (۶۴ نفر) تقسیم شدند. گروه تمرین یک برنامه تمرین کششی اصلاح شده (MSEP) را به مدت ۱۲ ماه، ۳ روز در هفته و ۵۰ دقیقه در هر جلسه دریافت کردند. گروه کنترل به فعالیت‌های معمول خود ادامه دادند (مثال، ایستادن، نشستن و راه رفتن بدون برنامه منظم). داده‌ها از آزمودنی‌ها در زمان پایه و ۱ ماه، ۴ ماه ، ۸ ماه و ۱۲ ماه پس از پروتکل اندازه گیری شد.

در برنامه MSEP تمریناتی را که در دوره قاعدگی نمی‌تواند اجرا شوند حذف شدند و از تمریناتی که در این دوره مناسب هستند مانند حرکت فلای، کشش چهار سر ایستاده و … استفاده شده است. این برنامه شامل گرم کردن (۱۰ دقیقه)، تمرینات کمر درد (مثال، فلای، بالا آوردن زانو تا قفسه سینه، کشش همسترینگ خوابیده، چرخش ستون فقرات، باز کردن کمر، کشش گربه، downward-facing dog و کشش چهار سر ایستاده برای ۳۰ دقیقه) و تمرین برای ریلکس شدن (۱۰ دقیقه) بود.

از پرسشنامه‌های VASP، ODI و EXSE برای جمع آوری داده‌ها در هر دو گروه در زمان پایه و ۱ ماه، ۴ ماه ، ۸ ماه و ۱۲ ماه پس از مداخله استفاده شد که شامل اطلاعاتی در مورد سن، سن اولین قاعدگی، چرخه قاعدگی، مدت زمان چرخه قاعدگی، درجه کمر درد، محدودیت فعالیت روزانه، وضعیت پزشکی و خود مراقبتی بود.

VASP

VASP (visual analog scale for pain) شامل یک مقیاس ۱۰ cm با موارد “بدون درد” در سمت چپ و “بدترین درد ممکن” در سمت راست است که شاخص شدت درد در طول مطالعه بود. این مقیاس به روش‌های دارویی و غیر دارویی که تجربه درد را تغییر می‌دهند، حساس می‌باشد.

ODI

این مقیاس (Oswestry Low Back Pain Disability Questionnaire) شامل ۱۰ مورد است. شامل شدت درد، مراقبت شخصی، بلند کردن وزنه، راه رفتن، نشستن، ایستادن، خوابیدن، زندگی اجتماعی، مسافرت و اشتغال در خانه یا به صورت کارمند. هر مورد از ۰ (بدون تاثیر بر عملکرد فرد) تا ۵ (محدودیت چشمگیر بر عملکرد فرد) امتیاز دارد. امتیاز کل از ۰ تا ۵۰ است. امتیاز بیشتر نشان دهنده محدودیت بیشتر در عملکرد روزانه فرد می‌باشد.

EXSE 

این مقیاس (Exercise self-efficacy) خود کارآمدی تمرینی برای اندازه گیری اطمینان فرد از ادامه دادن فعالیت ورزشی منظم علی‌رغم موانع می‌باشد. این مقیاس شامل ۱۵ مورد ۵ امتیازی از ۱ (اطمینان نداشتن) تا ۵ (اطمینان زیاد)، با امتیازات در محدوده ۱۵ تا ۷۵ می‌باشد. امتیاز بالاتر نشان دهنده انجام فعالیت ورزشی با خود کارآمدی بالاتری است.

نتایج پرسشنامه‌های مختلف در کمر درد قاعدگی

نتایج VASP و ODI به طور پیوسته در طول دوره تحقیق کاهش یافتند. در حالی‌که خود کارآمدی تمرین به طور پیوسته افزایش یافت. گروه تمرین در همه زمان‌های اندازه گیری‌ به طور معناداری امتیاز کمتری در VASP و ODI نسبت به گروه کنترل داشت. علاوه‌بر این، گروه تمرین به طور معناداری خود کارآمدی بیشتری در اندازه گیری ماه ۴ و ۱۲ نشان دادند. ۷۵% آزمودنی‌های گروه تمرین کاهش متوسط تا شدیدی در کمر درد ناشی از چرخه قاعدگی گزارش کردند. آن‌ها همچنین احساس راحتی و ریلکس بودن بیشتری را گزارش کردند.

Time 0: قبل از آزمون (پایه)، Time 1: 1 ماه پس از آزمون، Time 2: 4 ماه پس از آزمون، Time 3: 8 ماه پس از آزمون، Time 4: 12 ماه پس از آزمون.

تاثیر تمرین کششی بر کمر درد چرخه قاعدگی چیست؟

کاهش امتیازهای VASP و ODI نشان می‌دهد که برنامه تمرین کششی اصلاح شده (MSEP) می‌تواند به طور معناداری کمرد درد ناشی از چرخه قاعدگی را کاهش دهد. که با مطالعات گذشته که فعالیت ورزشی کمر درد را کاهش می‌دهد همسو می‌باشد. همچنین، خود کارآمدی تمرینی به طور معناداری افزایش می‌یابد.

تحقیق حاضر در کشور تایوان انجام شده است. چند تحقیق مشابه با این تحقیق نیز انجام شده‌اند؛ ۲ تحقیق در ایران و ۱ تحقیق در مکزیک. با وجود این‌که آزمودنی‌ها در کشورهای مختلف بررسی شدند و زمان مداخله تمرینی متفاوت بود (در تحقیقاتی که در ایران انجام شده‌اند زمان هر جلسه ۱۰-۱۵ دقیقه و برای ۲-۳ ماه بود.)، همه آن‌ها تاثیر زیادی از تمرین کششی بر کاهش علائم چرخه قاعدگی مشاهده کردند.

در نتیجه، این مطالعه نشان داد که یک برنامه تمرین کششی می‌تواند کمر درد ناشی از چرخه قاعدگی را در زنان جوان کاهش دهد. همچنین، خود کارآمدی تمرینی آن‌ها را نیز بهبود ‌می‌بخشد. این مطالعه همچنین نشان داد که برنامه تمرین کششی هم در کوتاه مدت و هم در بلند مدت برای کاهش کمر درد ناشی از چرخه قاعدگی موثر و مفید است. بنابراین، این مداخله می‌تواند در تمرین و آموزش بالینی و سلامت وارد شود. تا کیفیت زندگی زنان جوانی که تحت تاثیر کمر درد ناشی از چرخه قاعدگی قرار دارند، افزایش یابد.

منبع:

Chen, H. M., & Hu, H. M. (2019). Randomized trial of modified stretching exercise program for menstrual low back pain. Western journal of nursing research, ۴۱(۲), ۲۳۸-۲۵۷.

 

پیشنهاد می‌کنیم مقاله “تمرین کششی یا فوم رول” را مطالعه کنید.