مکمل جینسینگ و تاثیر آن برعملکرد ورزشی
مقدمه
بررسی تاثیر مکمل جینسینگ بر عملکرد ورزشی ورزشکاران موضوع بسیار مهمی است. مکمل جینسینگ یکی از مکملهایی است که امروزه برای افزایش عملکرد ورزشی بوسیله ورزشکاران مورد استفاده قرار می گیرد. جینسینگ یک مکمل گیاهی است که هزاران سال است در فرهنگ آسیا مورد استفاده قرار گرفته است. از دلایل استفاده زیاد از آن، خواص سازگاری آن از جمله مدیریت استرس و مقاومت در برابر خستگی میباشد. بنابراین، محققان زیادی پتانسیل آن را به عنوان مکمل ارگوژنیک بررسی کردند.
جینسینگ
جینسینگ انواع مختلفی دارد و تاثیر گذاری آن به نوع آن بستگی دارد. انواع ترکیبات آن شامل جینسنگ آسیایی، آمریکایی، سیبریایی و تایلندی است که هر کدام ترکیبات فعال خود را دارند. اصلیترین ترکیب فعال آن جینسنوسید (ginsenosides) است. یکی از دلایل عدم اثر گذاری جینسینگ میتواند در دسترس بودن کم ترکیبات فعال آن باشد. شواهدی از اثرات جینسینگ بر عملکرد ورزشی و خستگی به دلیل کاهش التهاب، استرس اکسیداتیو و آسیب عضلانی وجود دارد.
مطالعه دو سو کور حاضر، تاثیر جینسینگ کرهای را بر عملکرد جسمانی و درک فشار (استرس) تمرین پس از یک جلسه تمرین مقاومتی بررسی کرده است. این مطالعه از جینسینگ کرهای (GINST15) استفاده کرده است. در آن از یک فرآیند اصلاح شده برای افزایش در دسترس بودن متابولیتهای جینسنوسید استفاده شده است. GINST15 به راحتی در گردش خون جذب میشود.
روش
۱۰ زن و ۹ مرد فعال و سالم حدود ۴۰ ساله در این مطالعه شرکت کردند. آزمودنیها به طور تصادفی در یک طرح آزمایشی ۳ چرخهای با جینسینگ با دوز بالا (۹۶۰ میلیگرم در روز)، جینسینگ با دوز پایین (۱۶۰ میلیگرم در روز) و پلاسبو شرکت کردند (در واقع همه آزمودنیها در هر سه گروه شرکت کردند). در هر چرخه، آزمودنیها به مدت ۱۴ روز قبل از آزمایش مکمل جینسینگ مصرف کردند و پس از آن به آزمایشگاه برای انجام آزمون تمرین مقاومتی مراجعه کردند. در هر چرخه، اندازه گیریها قبل از آزمون، بلافاصله پس از آزمون و ۲۴ ساعت پس از آزمون تمرین مقاومتی انجام شد. در واقع از آزمودنیها در دو روز پشت سر هم اندازه گیری انجام شد. هر چرخه به مدت حداقل یک هفته به عنوان دوره پاکسازی از چرخه بعد جدا شد.
دو هفته بعد
پس از ۱۴ روز مصرف مکمل جینسینگ، در روز آزمون، آزمودنیها پرسشنامه درد (pain/soreness questionnaire) را پر کردند و بعد از آنها آزمونهای عملکرد Quick Board (اندازه گیری زمان عکس العمل بالاتنه و پایین تنه) و پرش بالیستیک با وزنه (weighted ballistic jumps) گرفته شد. سپس، آزمودنیها یک جلسه تمرین مقاومتی شامل ۵ ست ۱۲ تکراری و ۲ دقیقه استراحت بین هر ست با ۷۰ درصد ۱RM خود، حرکت پرس پا را اجرا کردند. بلافاصله پس از آخرین تکرار، همان آزمونهای عملکرد، پرسشنامه و آزمون درک فشار (RPE) 10 نمرهای بورگ از آزمودنیها گرفته شد. همچنین، ۲۴ ساعت پس از اجرای پروتکل تمرینی، باز همان آزمونها و پرسشنامه از آزمودنیها گرفته شد.
از طرفی، برای جلوگیری از تاثیر مداخلات خارجی، آزمودنیها باید ۴۸ ساعت پیش از هر آزمایش رژیم خود را (غذا و نوشیدنی) تکرار میکردند، از انجام فعالیت بدنی دیگر ۷۲ ساعت پیش از آزمون خودداری میکردند، از خوردن مقدار بیشتری جینسینگ خودداری میکردند و همچنین از نظر روشهای ریکاوری (دوش آب، استفاده از یخ، استفاده از آسپرین یا هر داروی دیگری) نیز کنترل میشدند. آزمودنیها باید مصرف مکمل روزانه خود را با استفاده از یک گزارش مکمل پیگیری میکردند و گزارش میدادند.
قابل ذکر است که کمپانی ILHWA Co کره جنوبی از مطالعه حاضر حمایت مالی کرده است.
نتایج
نتایج نشان داد که مصرف دوز بالای مکمل جینسینگ به طور معناداری میزان درک فشار (RPE) حین پروتکل تمرین مقاومتی را در مقایسه با دوز پایین و پلاسبو کاهش داد و همانطور که انتظار میرفت، درک فشار در طول ستها (۵ ست) به طور معناداری افزایش یافت.
مصرف مکمل بر میزان درد عضلانی ادراکی پیش از پروتکل تاثیر نداشت. اما، با در نظر گرفتن تغییرات درد عضلانی پس (۲۴ ساعت بعد) و پیش از پروتکل، نشان داده شد که مصرف دوز بالا و پایین جینسینگ میزان درد عضلانی ادراکی را به طور معناداری نسبت به پلاسبو کاهش دادند.
در آزمون Quick Board تاثیر معناداری از مصرف مکمل جینسینگ مشاهده نشد. با این حال، برای هر دو بالا تنه و پایین تنه در این آزمون تاثیری غیر معنادار بر زمان کل و میانگین زمان عکس العمل پس از پروتکل و ۲۴ ساعت پس از پروتکل مشاهده شد.
در آزمون پرش بالیستیک برای اندازه گیری توان اوج، مصرف جینسینگ تاثیری بر توان پیش از پروتکل نداشت. توان اوج به طور معناداری پس از پروتکل کاهش یافت، اما ۲۴ ساعت پس از آن به طور کامل ریکاوری شد. در کل، از بین ۱۹ نفر، ۱۳ نفر به مکمل جینسینگ پاسخ دادند (یعنی توان اوج آنها با مصرف دوز بالا، بالاترین و با مصرف پلاسبو پایینترین میزان در حداقل ۲ از ۳ نقطه زمانی (قبل، بعد، ۲۴ ساعت بعد) بود.)، که آنالیز دادههای فقط پاسخ دهندگان نشان داد که دوز بالای جینسینگ موجب توان اوج بیشتری نسبت به دوز پایین و پلاسبو میشود.
بحث و نتیجه گیری
جینسینگ فشار ادراکی (RPE) را در تمرین غیر هوازی (مقاومتی) کاهش داد که با یافتههای مطالعات پیشین با بررسی تمرینات هوازی مغایرت داشت. درک فشار در تمرینات هوازی بیشتر مربوط به ضربان قلب، تهویه و تنفس است؛ در حالیکه در تمرین غیر هوازی بیشتر مربوط به ظرفیت بافری عضله اسکلتی میباشد.
مزایا مصرف جینسینگ
مصرف دوز بالا و پایین جینسینگ همچنین درد ادراکی را در ۲۴ ساعت پس از تمرین مقاومتی کاهش داد. احساس درد عضلانی پس از تمرین مقاومتی میتواند به اختلالات سارکومری و التهاب ایجاد شده در نتیجه آن مربوط شود. جینسینگ تاثیر محافظتی بر آسیب اکسیداتیو با افزایش ظرفیت آنتی اکسیدانی و کاهش غلظت کراتین کیناز (CK) دارد. آنتی اکسیدانها علاوه بر تاثیر بر استرس اکسیداتیو، تاثیر مفیدی بر احساسات و حالت روحی دارند. بنابراین، میتوانند به کاهش احساس درد با منشا جنبههای ادراکی در مغز کمک کند.
زمان عکس العمل بالاتنه و پایین تنه پیش و پس از تمرین مقاومتی با مصرف جینسینگ تغییری پیدا نکرد. یکی از دلایل آن احتمالا نبود مکانیسمی جهت بهبود عملکرد روانی حرکتی پس از یک جلسه تمرین غیر هوازی مانند تمرین مقاومتی سنگین است.
نقش جینسینگ در ریکاوری
یافتهها در مورد نقش جینسینگ در ریکاوری فشار تمرین کم است. در مطالعه حاضر عملکرد پرش به عنوان ارزیابی ریکاوری عملکرد عصبی عضلانی پس از تمرین استفاده شده است. در آنالیز دادههای تمام شرکت کنندگان تاثیری بر اوج توان مشاهده نشد. اما در آنالیز دادههای تنها پاسخ دهندگان، تاثیر معناداری از مصرف جینسینگ بر عملکرد عصبی عضلانی مشاهده شد.
دلایلی که موجب میشود جینسینگ با خستگی عضلانی مقابله کند، همچنان روشن نیست. اما عواملی نظیر کاهش استرس اکسیداتیو و کاهش غلظت لاکتات، کورتیزول و CK پس از تمرین میتواند تاثیر گذار باشد.
پایان
به طور کلی، این مطالعه نشان داد مصرف دو هفته جینسینگ (GINST15) فشار و درد عضلانی ادراکی و خستگی عصبی عضلانی را پس از جلسه اول دریافت برنامه تمرین مقاومتی کاهش میدهد. مردان و زنان به طور مشابهی به عملکرد و فشار ادراکی پاسخ دادند. همچنین، بررسی پاسخ دهندگان و غیر پاسخ دهندگان اثر ارگوژنیک جینسینگ را زیر سوال میبرد و پیشنهاد میکند که اثر مکمل جینسینگ ممکن است در پاسخهای فردی پنهان باشد.