همه نوشته ها
تشخیص و درمان استرس فراکچر
شهریور
استرس فراکچر یا شکستگی فشاری یک آسیب اوریوز (استفاده بیش از حد) در ورزش‌های پر فشار مانند دویدن با مسافت طولانی و دوی با مانع، پرش ارتفاع، بسکتبال، والیبال و هندبال است. که به صورت یک شکاف کوچک در استخوان به دلیل بارهای تکراری در زیر بیشینه و وقتی عضلات دچار خستگی می‌شوند و قادر به جذب شوک اضافه شده بر اثر تکرار نیستند ایجاد می‌شود. این چنین شکستگی‌ها بیشتر پس از بارهای طولانی‌مدت تکراری و احتمالاً در اثر تحریک پریوستوز (پریوستیت یعنی التهاب پریوستوز یا بافت پیوندی احاطه کننده استخوان) پیش می‌آید.
دلائل و علت‌ها
دو نظریه در مورد چگونگی رخ دادن استرس فراکچر وجود دارد:
- نظریه خستگی، بر اساس این حقیقت است که عضلات در خلال حرکات طولانی‌مدت و تکراری مانند دویدن، به مرز خستگی بیش از حد می‌رسند. و آن‌ها توانایی کم کردن بار وارده بر روی استخوان هنگام ضربه پا را ندارند.
- نظریه اضافه بار بر اساس این واقعیت است که برخی از گروه‌های عضلانی به گونه‌ای منقبض می‌شوند که استخوان‌ها خم شوند. و این به معنی افزایش بار روی آن‌ها است. به‌عنوان مثال، انقباض عضلات دوقلو ممکن است باعث شود که ساق پا مانند یک کمان محکم به جلو خم شود. بعد از انقباضات مکرر ماهیچه‌های دوقلو، ممکن است خستگی استخوان تیبیا و شکستگی ایجاد شود.
ترکیب بار با فرکانس و تکرار نیز باعث ارائه سه دلیل احتمالی به شرح ذیل برای استرس فراکچر شده است:
- بار عادی در فرکانس بالا (دونده‌های مسافت طولانی)،
- بار زیاد در فرکانس عادی (دونده‌هایی که یک مسابقه ۱۰۰ متری را با حمل شریک تمرینی خود در پشت را تکرار می‌کنند)
- بار زیاد با فرکانس بالا (مثلاً انجام تمرینات شدید مقاومتی با بار زیاد)
استرس فراکچر در ۴۴ تا ۵۵ درصد از موارد بر ساق (تیبیا)، ۱۲ تا ۱۶ درصد بر نازک نئی (فیبولا)، در ۱۶ تا ۲۰ درصد از موارد بر استخوان‌های متاترسال (کف پایی) و ۶ تا ۸ درصد بر استخوان ران تأثیر می‌گذارد. پاشنه، استخوان مچ پایی ناوی، بازو، لگن و مهره‌ها کمتر دچار آسیب می‌شوند. استرس فراکچر در ۲۵ درصد از موارد دوطرفه و در ۸ تا ۱۲ درصد از موارد چندگانه می‌باشند. آن‌ها در یک محل مشابه دوبار رخ نخواهند داد. تقریباً تمامی استخوان‌های بدن قابلیت تأثیر پذیرفتن از استرس فراکچر را دارند. دونده‌ها مستعد این نوع از شکستگی در یک سوم پایینی فیبولا، تقریباً ۷-۵ سانتیمتری بالای قوزک خارجی هستند. پرش کننده‌های ارتفاع اغلب متحمل استرس فراکچر در یک سوم بالایی فیبولا هستند.
ورزش‌های درگیر
ورزشکارانی که در ورزش‌هایی مانند دویدن، پرش، تنیس، ژیمناستیک، هندبال، والیبال، بسکتبال و رقص شرکت می‌کنند، مستعد استرس فراکچر هستند. استرس فراکچر اغلب هنگام دویدن (۶۹%)، ورزش‌های راکتی (۵%)، بسکتبال (۴%)، کلاس‌های آمادگی جسمانی (۸%) و دیگر ورزش‌ها (۱۴%) رخ می‌دهد.
علائم و تشخیص
- بین درد و فعالیت رابطه وجود دارد. در هفته اول که علائم به وجود می‌آید، ورزشکار ممکن است هنگام ورزش احساس درد کند. اما در حالت استراحت عاری از علائم است. تمرینات سخت‌تر باعث افزایش درد می‌شود و سرانجام بعد از تمرین منجر به یک درد ناتوان‌کننده می‌شود. درد اغلب در هنگام شب عود می‌کند.
- تورم موضعی و حساسیت مشخص را در ناحیه شکسته‌شده قابل تشخیص است.
- در صورت وجود علائم فوق پرتونگاری (X-ray) باید انجام شود. لازم به ذکر است که تصاویر اشعه ایکس که در معاینه اول گرفته می‌شوند، تقریباً در نیمی از موارد علائم شکستگی را نشان نمی‌دهند.
علائم بهبودی که در X-ray از استرس فراکچر که حداقل ۲ تا ۳ هفته پس از مشاهده اولین علائم، قابل مشاهده است: ضریغ استخوان تازه تشکیل شده، یک ناحیه به خوبی تعریف شده با بافت استخوانی سخت‌تر و تشکیل کالوس یا خط شکستگی شفاف (شکل۱).
اگر در اولین معاینه علائم استرس فراکچر مشاهده نشود و علائم همچنان ادامه داشته باشد، معاینه باید بعد از ۴-۲ هفته تکرار شود. در مواردی که یافته‌های اشعه X مثبت است، نیازی به معاینه دوم نیست.
در صورت وجود تردید در مورد وجود استرس فراکچر، ممکن است استخوان را با روش اسکن هسته‌ای (سینتی گرافی)، CT Scan و MRI معاینه کند (شکل ۲).
روش‌های درمانی استرس فراکچر
وظایف مربوطه جهت درمان استرس فراکچر، بین خود ورزشکار و پزشک تقسیم خواهد شد. به گونه‌ای که این وظایف باید به صورت موازی در کنار هم انجام شود.
موارد مربوط به ورزشکار
- ۲ تا ۸ هفته استراحت: بسته به ماهیت آسیب و تا زمانی که درد فروکش کند و در اشعه X التیام دیده شود.
- تمرینات بدنسازی با استفاده از فعالیت‌های بدون تحمل وزن مانند شنا یا دوچرخه سواری.
- از سر گرفتن تدریجی الگوهای حرکتی روزانه در صورت قابلیت انجام بدون درد و هنگامی‌که درد موضعی از بین رفت.
موارد مربوط به پزشک
- تجویز عصا برای برداشتن بار، به ویژه برای شکستگی استخوان تیبیا یا استخوان ران.
- تجویز گچ یا ارتز مچ پا به مدت ۲ تا ۶ هفته و در موارد وجود درد شدید، شکستگی موضعی تیبا، استخوان اسکافوئید، ناوی یا پروگزیمال پنجمین استخوان متاترسال
- کنترل روند بهبودی با استفاده از اشعه ایکس.
- استفاده از روش‌های تکمیلی مدیریت درد شامل: افزایش میزان کلسیم دریافتی، برطرف کردن اختلالات قاعدگی، درمان شاک ویو و اولتراسوند با فرکانس پایین پالس.
- جراحی در صورتی‌که اگر قرار باشد ورزشکار در مدت زمان معقول و بدون خطر عوارض به تمرین بازگردد.
راه‌های پیشگیری از استرس فراکچر
می‌توان از استرس فراکچر پیشگیری کرد. بنابراین، باید از طریق مواردی که در ذیل توضیح داده شده است به‌منظور جلوگیری از آن تلاش کرد:
- ابتدا عوامل خطرزای احتمالی که منجر به استرس فراکچر می‌شوند، باید مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و از بین بروند.
- روش‌های تمرینی و تجهیزات به‌ویژه کفش باید توسط ورزشکار، مربی، پزشک و فیزیوتراپ خود مورد بررسی قرار گیرد.
- کنترل کردن روش‌های تمرینی و بدنسازی (به یاد داشته باشید که بافت‌های بدن برای سازگاری به زمان نیاز دارند).
- کنترل عوامل خطرساز زنان: “سه گانه زن”، یعنی اختلالات قاعدگی، تراکم استخوانی کم و مصرف ناکافی مواد غذایی.
- علاوه‌بر این، تجزیه و تحلیل شکل استخوان و ناهنجاری‌های بیومکانیکی باید انجام شود.
دریافت برنامه تمرین و تغذیه از ماسل ادیت.
پیشنهاد می‌کنیم این پست را هم بخوانید: ارزیابی حرکات کتف و انواع دیسکینزی کتف
منابع
بسیار کامل و کاربردی بود.
سلام و احترام ممنون از حسن توجهتون
سلام و احترام،خیلی ممنونم از حسن توجهتون🙏
اطلاعات دقیق و کافی…
ممنون از شما🙏🏻🙏🏻🙏🏻
سپاس از شما