روش های ارزیابی ترکیب بدن

مقدمه

روش های بسیار زیادی برای ارزیابی ترکیب بدن وجود دارد. به منظور ارزیابی ترکیب بدن، دو روش جذب سنجی انرژی دوگانه اشعه ایکس(DXA) و امپدانس بیوالکتریک(BIA)، به طور گسترده ‏ای مورد استفاده قرار می‏گیرند. مزیت روش DXA این است که، علاوه بر اطلاعاتی که در مورد توده ‏ی چربی و توده ‏ی خالص بدون چربی، اطلاعاتی درباره‏ ی میزان مواد معدنی موجود در استخوان و تراکم استخوان نیز ارائه می‏کند و معمولا در استاندارد بالاتری نسبت به دستگاه‏ های BIA قرار دارد. این احتمالاً به دلیل روش استفاده شده توسط دستگاه است که شامل اسکن اشعه ایکس تمام بدن و تقسیم بندی قسمت‏های بدن است.

BIA شامل ارسال یک پالس الکتریکی به سراسر بدن همراه با یک الگوریتم، مبتنی بر خصوصیات فیزیکی (به عنوان مثال قد، سن، جنس و غیره) برای تعیین تخمینی از چربی کل بدن و توده خالص بدون چربی است. روش BIA اخیراً به دلیل در دسترس بودن ، ماهیت غیرتهاجمی و تولید سریع نتایج ، به طور فزاینده ای محبوب شده است. دستگاه چند فرکانسی InBody 270 و Omron، دو دستگاه با روش BIA بودند که در این مطالعه مورد بررسی قرار گرفتند. به طور کلی این موضوع پذیرفته شده است که دستگاه‏های چند فرکانسی مثل InBody، نتایج دقیق‏تری نسبت به دستگاه‏های تک فرکانسی مثل Omron ارائه می‏کنند. هدف این مطالعه، مقایسه ‏ی توده‏ ی چربی، توده ‏ی خالص بدون چربی و درصد چربی بین دستگاه‏های DXA و InBody 270 و Omron  در زنان و مردان تمرین کرده است.

روش تحقیق

۴۷ آزمودنی(۲۲مرد و ۲۵ زن) برای ارزیابی ترکیب بدن بررسی شدند(جدول ۱). تمامی آزمایش ‏ها بین ساعت ۹ صبح تا ۴ بعد از ظهر انجام شد. آزمودنی‏ ها بعد از ۳ ساعت ناشتایی مورد بررسی قرار گرفتند در حالی که قبل از آزمایش فعالیت ورزشی نداشتند. آزمودنی ها لباس ورزشی به تن داشتند و هرگونه زیورآلات فلزی خود را کنار گذاشتند. آنها در مرزهای مشخص شده توسط جدول اسکن ، روی DXA در حالت خوابیده قرار داشتند. هر اسکن کل بدن تقریباً هفت دقیقه به طول انجامید.

برای InBody BIA ، افراد برهنه بر روی کفه‌ی دستگاه ایستاده و کف پای خود را بر روی الکترودها می گذاشتند و سپس دسته ها را با انگشتان دست و شست خود روی الکترود نگه داشته و در حالی که آرنج ها کاملا باز و مفصل شانه در ۳۰ درجه نزدیک بدن قرار داشت به مدت ۰.۵ دقیقه ثابت ایستادند. برای دستگاه BIA Omron افراد دستگاه را در دستان خود نگه داشته و در حالی که مفصل آرنج و شانه کاملا باز و در مقابل تنه قرار داشت به مدت ۱۰ ثانیه آزمایش را انجام دادند.

نتایج

تفاوت معنا داری بین InBody 270 و DXA مشاهده نشد همچنین تفاوت معنا داری بین InBody 270 و Omron دیده نشد اما درصد چربی بدن و توده ‏ی چربی در Omron به شکل قابل توجهی کمتر از DXA بود.

بحث

این تحقیق تفاوت معنی داری در درصد چربی بدن ، توده بدون چربی یا توده چربی بین InBody 270 و DXA نشان نداد. مقادیر توده چربی و درصد چربی مشابه بودند، در حالی که اختلاف کمی در اندازه گیری توده خالص بین این دو مشاهده می شود. InBody  کمی بیشتر مقادیر توده خالص را نسبت به DXA نشان می‏دهد. اگرچه Omron مقادیر کمتر توده چربی و مقادیر بیشتر توده خالص را نسبت به DXA نشان می‏دهد. با وجود کمتر نشان دادن توده چربی در Omron، این تفاوت از لحاظ آماری قابل توجه نبودند. کمتر نشان دادن توده چربی در Omron احتمالا به دلیل ماهیت دوقطبی (دو الکترودی) بودن دستگاه است.

دستگاه‏های دو قطبی BIA، دقت کمتری نسبت به دستگاه‏هایی دارند که تعداد الکترود در آن ها بیشتر است، مثل دستگاه InBody 270. دستگاه‏‌های دو قطبی BIA دستی مثل Omron، پالس الکتریکی را از قسمت بالا تنه عبور می‏دهند و قسمت پایین تنه را چشم پوشی می‏کنند و چربی پایین تنه را تخمین می‏زند، و این تفاوت در خانم‏ها به دلیل وجود توده ‏ی چربی بیشتر در پایین تنه بیشتر می‏شود. همچنین گفته می‎شود که الگوریتم تخمین توده چربی پایین تنه در دستگاه Omron دارای خطا نیز می‏باشد و نسبت به DXA از لحاظ آماری معادل سازی نشده و سطوح مختلف هیدراسیون بدن، ممکن است روی درصد چربی تخمین زده شده تاثیر گذار باشد.

یافته های اصلی این تحقیق نشان می‏دهد که دستگاه دستی Omron BIA درصد چربی کمتر، و توده خالص بیشتری نسبت به DXA نشان می‏دهد و در مقابل دستگاه InBody 270 نتایج مشابه تری نسبت به DXA نشان داد و قابل ذکر است که در توده ی بدون چربی نتایج به Omron  نزدیک تر بود. اگر چه ممکن است DXA به عنوان یک استاندارد طلایی در ارزیابی ترکیب بدن در نظر گرفته شود، اما ممکن است بسیار پرهزینه و ناخوشایند باشد. هنگامی که به دنبال گزینه ای مقرون به صرفه و در دسترس برای DXA هستید ، می‏توان از InBody استفاده شود.  با این حال، باید به Omron شک و تردید کرد.

نتیجه‏‌گیری

در افراد تمرین کرده، هر دو روش Bod Pod و InBody 770 درصد چربی را کمتر و توده بدون چربی را بیشتر، نسبت به DXA تخمین زدند، اگرچه تفاوت معنا داری بین این ۲ روش نبود و هر ۳ روش برای ارزیابی ترکیب بدن قابل قبول هستند.InBody 270 و DXA ارزیابی ترکیب بدن مشابهی داشتند اما دستگاه دستی Omron BIA درصد چربی و توده چربی کمتری را نشان داد، پس اگر کمتر نشان دادن درصد چربی خود احساس بهتری دارید از دستگاه Omron استفاده کنید ولی به خاطر داشته باشید که نتایج کمی گمراه کننده است!

اگر به تمرینات مقاومتی علاقه دارید، این تحقیق بسیار کاربردی را بخوانید: نکات کلیدی حرکت جلو ران با دستگاه

منبع

Antonio, J., Kenyon, M., Ellerbroek, A., Carson, C., Tyler-Palmer, D., Burgess, V., … & Peacock, C. (2019). Body Composition Assessment: A Comparison of the Bod Pod, InBody 770, and DXA. Journal of Exercise and Nutrition ISSN, ۲۶۴۰, ۲۵۷۲.